VEILIGE COSMETICA
WIE BEPAALT OF EEN PRODUCT VEILIG IS?
Wij zijn kritische burgers en terecht. Maar hoe komen we te weten of de producten waarmee we ons reinigen en insmeren veilig zijn?
En dan nog. Wat is veilig?
Zoals je kunt zien, de ene vraag leidt altijd weer tot een volgende.
Met ander woorden, we hebben weer heel wat te bespreken in deze blogpost.
VEILIGE COSMETICA
Wat is dat eigenlijk?
Vooraleer een merk een product op de markt brengt moet het voldoen aan de Europese Cosmetische Wetgeving. Deze regelgeving is zeer streng. Bij deze procedures komt een eindeloze papierberg kijken en uiteraard kost dit behoorlijk wat
centen.
De vele DIY’ers onder ons hoeven zich daar helemaal niets van aan te trekken. Zolang we onze zelf gemaakte creaties niet te koop aanbieden, mogen we de regelgeving compleet negeren.
Aan de ene kant is dit heel fijn, want het laat ons toe om zorgeloos te experimenteren met talloze verschillende formules. Het internet barst ondertussen van de gratis recepten om thuis zelf crèmes en shampoos te brouwen. Wat we helaas niet weten (niet kunnen weten), is of deze producten veilig zijn voor onze huid.
Toch is het een feit : zelf cosmetica maken en gebruiken kan op 1001 onbedoelde manieren fout gaan.
Deze blogpost heeft niet de intentie om jou een handleiding te geven over hoe je je eigen producten conform de Europese Cosmetische Wetgeving op de markt brengt. Waar ik het vandaag over wil hebben is veiligheid. Wie of wat bepaalt dat cosmetica
veilig is?
WAT IS COSMETICA?
Laat ons beginnen bij het begin en eerst even deze vraag beantwoorden. Onder cosmetica begrijpen we alle producten die voor ons lichaam één of meerdere van de volgende functies vervullen :
- Reinigen : bijv. zeep, douchegel, shampoo
- Beschermen : bijv. zonnecrème
- Verzorgen en in vorm houden : bijv. dagcrème, tandpasta
- Ontdoen van nare geurtjes : bijv. deodorant
- Parfumeren
- Het uiterlijk veranderen : bijv. mascara, haarkleuring
De wettelijke definitie van cosmetica luidt :
‘Alle stoffen en preparaten die bestemd zijn om in aanraking te worden gebracht met de verschillende delen van het menselijk lichaamsoppervlak (opperhuid, beharing, haar, nagels, lippen en uitwendige geslachtsorganen) of met de tanden en kiezen en de mondslijmvliezen, met het uitsluitende of hoofdzakelijke oogmerk deze te reinigen, te parfumeren, het uiterlijk ervan te wijzigen of lichaamsgeuren te corrigeren of voornoemde lichaamsdelen te beschermen of in goede staat te houden.’
Ja hallo Tania, we weten toch allemaal wat cosmetica is?
Helemaal akkoord! Toch is deze wettelijke definitie ontzettend belangrijk. Omdat ze enerzijds omschrijft wat cosmetica is en daarmee ook automatisch aangeeft wat het niet is.
Klinkt dit als muggenzifterij in jouw oren? Dat is het niet, echt niet. Wat ik heb geleerd door mijn jarenlange ervaring met cosmetische ingrediënten en formules, is het volgende :
Wij consumenten, zouden ons niet zo laten meeslepen door allerhande reclame, mochten we een beter begrip hebben van bijvoorbeeld het wettelijke verschil tussen cosmetica en medicijnen.
Een veelzeggend voorbeeld : Anti-rimpel crème. Kan deze crème rimpels laten verdwijnen? Neen. Mag deze crème rimpels laten verdwijnen? Absoluut niet!
Hoezo? Omdat een crème die de structuur van de huid wijzigt of beïnvloedt een medicijn is. Jawel, een medicijn. Bij deze zou ze dan ook onder de extreem strenge geneesmiddelenwet vallen.
Ben je geshockeerd door deze informatie? Ik wel, lang geleden, toen dit voor het eerst ten volle tot me doordrong.
Wat wel cosmetica is : Enkele voorbeelden.
– Make-up en primers, zij maken de tekenen van veroudering minder opvallend door ze … te verbergen.
– Hydraterende crèmes, zij helpen om fijne lijntjes en rimpeltjes voor even te reduceren, maar dat geeft slechts een heel tijdelijk effect.
Vandaar dat ik even heel duidelijk wil aangeven wat cosmetica is en wat niet. Want anti-veroudering crèmes zijn een lucratieve business. Potjes en flesjes gaan vlot over de toonbank voor 100, 200, 300€ en meer.
De misleidende claims van cosmetica producenten nemen velen aan voor waar en daarvoor willen we diep in de buidel tasten.
Wees dus op je hoede : Anti-aging, anti-rimpel, alle prachtige marketing ten spijt, deze termen betekenen helemaal … niets.
(Of toch, dat er ontzettend veel geld tegenaan gegooid wordt om je te doen geloven dat je rimpels zullen verminderen en/of verdwijnen.)
Dit gezegd zijnde. Wat cosmetica betreft, met enige kennis, oefening en ervaring kunnen we de meeste producten zelf fabriceren. Meer nog, het is perfect mogelijk om cosmetica van superieure kwaliteit te creëren voor een fractie van de winkelprijs.
Maar eentje wil ik je toch afraden.
DE UITZONDERING : DIY ZONNECRÈME
Het is absoluut geen goed idee om je eigen zonnecrème te maken. Stel, je wil een zonnecrème samenstellen met beschermingsfactor 30. Diezelfde crème, gekocht in de winkel, is tijdens haar ontwikkelingsproces veelvuldig getest in het lab en op vrijwilligers voor ze op de markt kwam.
Van een huisgemaakte zonnecrème kun je onmogelijk weten of ze voldoende zal beschermen tegen de zon. Tenzij je ze onderwerpt aan meerdere en dure tests in het labo, wat vermoedelijk niet jouw bedoeling is.
Wat je echt niet wil, is een geliefde trots een zelfgemaakte zonnecrème met SPF 30 schenken, om dan vast te stellen dat hij of zij na een uurtje zonnebaden rood als een kreeft de schaduw moet opzoeken. Niet doen dus. (Tenzij je nog een eitje te pellen hebt met deze geliefde, maar dan nog …).
En dit brengt ons terug bij het concept veiligheid en het Cosmetisch Veiligheidsrapport.
HET COSMETISCH VEILIGHEIDSRAPPORT
Wanneer verwezen wordt naar het Cosmetisch Veiligheids-rapport, kom je vaak deze benaming tegen : Cosmetic Safety Assessment.
Elk cosmetisch product dat je aankoopt in de winkel, beschikt over een Cosmetic Safety Assessment. Dit houdt in dat de merkeigenaar verantwoordelijk is voor de veiligheid van het cosmetisch product.
De veiligheidsbeoordeling moet gebeuren door een gediplomeerde verantwoordelijke. Daaronder verstaat men iedere persoon, buiten of binnen de onderneming, die een Europees gediplomeerde arts, apotheker of toxicoloog is. Daar zijn uiteraard kosten aan verbonden.
Dit rapport, opgesteld door een Safety Assessor bevat ook de uitslagen van verschillende tests uitgevoerd door een onafhankelijk cosmetisch test laboratorium.
Welke lab tests nodig zijn is dan weer afhankelijk van het soort product. Een eenvoudig stuk zeep of een shampoo bar bijvoorbeeld, die geen water bevat, volstaat met een stabiliteitstest.
Stabiliteit van een product betekent dat het product zijn fysische en chemische eigenschappen (in de verpakking) behoudt na verloop van tijd. Hier wordt bijvoorbeeld gekeken of de geur, kleur en compositie van het product verandert na een bepaalde periode.
Maar ook de invloed van warme en koude temperaturen kunnen de stabiliteit beïnvloeden. Wat als je body lotion uit elkaar valt omdat het te koud is tijdens je wintertrip in Noord-Zweden of net te warm tijdens je Portugese zomervakantie? Of erger. Jouw dure gezichtscrème begint te schiften? Ook dit wordt onderzocht tijdens de stabiliteitstest.
Producten die veel water bevatten, (zoals gezichts- en lichaamscrèmes), hebben ook nood aan challenge testen.
Dit houdt in dat je als merkeigenaar moet kunnen aantonen dat het product veilig kan worden gebruikt en geen risico vertoont op microbiologische besmetting.
Simpel gesteld, de challenge test is nodig om te kijken of er bacteriën kunnen groeien in het product. Aan de hand van deze test kan ook de hoeveelheid conserveermiddelen worden bepaald.
Ontzettend belangrijk is dit. We willen geen huidschade oplopen door een met ziektekiemen besmette gezichtscrème.
HOE GAAT DIT IN ZIJN WERK, ZO’N COSMETIC SAFETY ASSESSMENT?
Om de veiligheid van een cosmetisch product te beoordelen is er kennis, ervaring en informatie nodig. Een gekwalificeerde veilig-heidsbeoordelaar kijkt naar het algemene toxicologische profiel, de chemische structuur en het blootstellingsniveau van de verschillende ingrediënten van het product.
Op basis van die wetenschappelijke gegevens kan per ingrediënt de Margin of Safety (MoS) worden berekend. De MoS waarden leiden vervolgens tot conclusies over de veiligheid van het cosmetisch product.
In het Safety Assessment wordt niet alleen gekeken naar het eindproduct, maar ook naar het productieproces. De kwaliteit van de grondstoffen, het fabricageproces en het gebruik van toevoegingen worden allemaal gecontroleerd.
Dat is een hele mond vol, maar kort samengevat, komt het hier op neer :
Zijn de gebruikte ingrediënten met elkaar verenigbaar?
Hoe reageren de verschillende stoffen op elkaar?
Kan het samengaan van bepaalde stoffen leiden tot ongewenste neveneffecten?
Vormt de formulering een stabiele emulsie of valt ze na twee maanden reeds uit elkaar?
Bevat het product een voldoende adequaat bewaarmiddel of bederft het reeds na één maand? (Waardoor bacteriën en schimmels de huid kunnen beschadigen.)
Blijft het product stabiel in de verpakking bij schommelende temperaturen?
Zijn de maximumwaarden van bepaalde stoffen overschreden?
Wat is de PH waarde van het product? Te hoog? Te laag?
Enzovoort en zo verder …
Er komt dus heel wat bij kijken. En maar goed ook, bezien vanuit een veiligheidsstandpunt voor ons, de consument.
KWALITEIT VAN PRODUCEREN (GMP)
GMP staat voor : Good Manufacturing Practice.
Met andere woorden, om de kwaliteit van het product te waar-borgen, dient ook het hele productieproces op een nauwkeurig voorgeschreven en gecontroleerde wijze te worden uitgevoerd.
Tijdens de productie worden alle grondstoffen, tussen-producten en eindproduct gecontroleerd en wordt het proces precies bijgehouden op het zogenaamde bereidingsprotocol.
Mocht er achteraf toch iets mis blijken te zijn met een bepaalde partij cosmetica, dan kan men altijd achterhalen hoe het gemaakt is, wie het getest heeft, waar en welke grondstoffen er gebruikt zijn, etc …
GMP voorkomt dus verontreiniging of besmetting van het product.
Onnodig te zeggen dat de fantastische lichaamscrème die je net kreeg van je beste vriendin, misschien wel een verdwaald snottebelletje bevat. Je weet het niet, kan het niet weten.
Als ze vervolgens verzuimde om voldoende bewaarmiddelen toe te voegen, ziet het er niet goed uit voor de crème, of voor jou.
DIY COSMETICA
Je eigen cosmetica maken is fun, zoveel is duidelijk.
Maar zijn de producten die je met zoveel passie bereidt en weggeeft wel veilig?
Wat als je zelf gefabriceerde crème de huid van je moeder in vuur en vlam zet? Acné veroorzaakt? Een allergische reactie uitlokt? Vol ziektekiemen zit na veertien dagen?
Of wat als die crème een PH waarde heeft van 10 of van 2? Ken jij als maker het belang van correcte PH waarden? Heb je de PH van het product getest?
En hoe zit het met dat aanlokkelijk recept dat je net hebt gedownload van het internet?
Gaan al deze ingrediënten wel goed samen? Zeker weten dat ze geen ongewenste huidreacties veroorzaken? Wat doe je als je straks vergaat van de jeuk, vol rode vlekken staat, vervelende uitslag krijgt?
Na een negatieve ervaring met een DIY formule is er niemand om ter verantwoording te roepen. Eigen schuld, dikke bult, daar komt het zowat op neer. Niet zo erg als de klachten na een nachtje slapen verdwijnen, maar stel je even voor dat het echt heel slecht afloopt.
PIPAL LEAF COSMETIC SAFETY ASSESSMENTS
Jawel, ik ging ervoor. Geen denken aan dat ik workshops zou geven zonder de garantie dat mijn formules veilig zijn.
Deze financiële investering was me duizend keer meer waard dan jou een gratis recept aan te bieden waarin je producten leert maken die potentieel schadelijk kunnen zijn voor je huid.
Het gevolg? Honderden bladzijden tellende Pipal Leaf Safety Assessments. Officieel en helemaal conform de Europese Cosmetische Wetgeving. De Pipal Leaf formules zijn veilig.
Better safe than sorry. Ja, toch?
Zie bovenstaande foto links : Zo begint een Safety Assessment voor één product, en … vele pagina’s aan analyses later, krijg je de foto rechts met de tekst : ‘Approved – This product meets the criteria for safety specified by the requirements of Article 3 of REGULATION (EC) No 1223/2009 and SCHEDULE 34 OF THE PRODUCT SAFETY AND METROLOGY ETC. (AMENDMENT ETC.) (EU EXIT) REGULATIONS 2019.’
Woohoo! Yes! Je kunt met een gerust hart aan de slag.
Nog een bonus : Jij hoeft niet te sukkelen met onbetrouwbare PH strips of een dure PH meter, want alle aangeboden recepten werden door mij zo geformuleerd (en getest) om reeds over de ideale PH waarde te beschikken. (Yep, ik maak het jou graag zo makkelijk als mogelijk.)
Begint het al te kriebelen? Goesting om je eigen producten te leren maken? Kom eens af naar mijn atelier in Brugge of kies tussen de vele gratis recepten op mijn website om thuis zelf te brouwen.